Geschiedenis van het Fort bij Aalsmeer
Stelling van Amsterdam
De Stelling van Amsterdam was een verdedigingslinie, gelegen op 15 tot 20 kilometer rond het centrum van de Nederlandse stad Amsterdam. De Stelling is ca. 135 kilometer lang, bevat 46 forten en is aangelegd tussen 1880 en 1920. De forten werden gesitueerd op plaatsen waar de waterlinie wordt doorkruist door dijken, wegen of spoorlijnen. In geval van vijandelijkheden zouden grote delen van het gebied rond Amsterdam onder water worden gezet. De vijand zou dan niet kunnen oprukken. Amsterdam zou fungeren als nationaal reduit, als het laatste bastion van Nederland. De aanleg van de Stelling van Amsterdam werd geregeld in de Vestingwet van 1874.
Plaatsen waar het water diep genoeg was voor boten waren kwetsbaar, doordat de oprukkende vijand op die plaatsen niet door het water zou worden tegengehouden, zodat hij ook op deze plekken onder vuur genomen moest kunnen worden. In het militaire jargon stonden deze wegen etc. bekend als accessen.
Op 26 september 1995 werd de Stelling van Amsterdam samen met de Nieuwe Hollandse Waterlinie bij UNESCO aangemeld voor plaatsing op de Werelderfgoedlijst waar die in 1996 in haar geheel op werd geplaatst.
Voorbereiding
Rondom Amsterdam bevonden zich sinds 1805 de posten van Krayenhoff, een reeks van aarden en stenen forten. Door de wapenontwikkeling bleken deze veelal niet ver genoeg van Amsterdam te liggen. In 1880 lag het plan voor een nieuwe stelling vast en legde men de laatste hand aan het ontwerp van de forten. De verdedigingslinie bestond uit drie onderdelen, de inundatiegebieden van het voorliggend terrein, de militaire forten en de reduit Amsterdam.
Nationaal reduit
Bij een oprukkende vijand zou het veldleger zich hierbinnen terugtrekken en met de aanwezige burgerbevolking standhouden tot hulp vanuit het buitenland Nederland zou bevrijden. Bij een vijandig beleg moest binnen de stelling voldoende voedsel, water, brandstof en militair materieel voorhanden zijn om het zes maanden vol te houden. Delen van de Haarlemmermeer en Beemster kwamen binnen de stelling te liggen om in de behoefte van weide- en landbouwgrond te voorzien. Er kwamen steenkooldepots en pakhuizen voor voedsel en graan zoals de graansilo Korthals Altes. Bij het Fort aan de Nieuwe Meer werd voldoende grondwater aangetroffen. Tussen 1901 en 1905 werd hier de Militaire Drinkwatervoorziening ingericht om het water op te pompen en te zuiveren. Het Hemveld, langs het Noordzeekanaal, bood voldoende ruimte voor de Artillerie-Inrichtingen en er lagen twee kruitfabrieken binnen de stelling, De Oude Molen in Ouderkerk aan de Amstel en De Krijgsman in Muiden.
Door de opkomst van de luchtvaart werden er bovendien twee vliegkampen opgezet, Vliegkamp Schiphol en Marinevliegkamp Schellingwoude.
Inundatiegebied
De Geniedijk Haarlemmermeer verdeelde de Haarlemmermeer in een zuidelijk en noordelijk deel. Het zuiden werd onder water gezet en het noordelijk deel bleef droog en lag binnen de stelling. Op de accessen, hoger gelegen terreinen als een dijk, kade, spoorweg of autoweg, kwamen de forten te liggen.
Fort bij Aalsmeer
Fort bij Aalsmeer is een van de 46 forten die onderdeel uitmaken van de Stelling van Amsterdam, een 135 kilometer lange militaire verdedigingslinie ca. 15 tot 20 kilometer rondom Amsterdam die naast de forten ook sluizen, dijken en batterijen omvat. Deze linie werd gebouwd tussen 1880 en 1914 en was een ingenieus waterbouwkundig systeem om de vijand buiten te houden door het omringende land circa 40 centimeter onderwater te kunnen zetten: te diep voor soldaten, paarden en wagens, te ondiep voor schepen. Hoewel de linie in stelling is gebracht tijdens de Eerste Wereldoorlog, is het nooit tot gevechten gekomen.
Het fortterrein Fort bij Aalsmeer ligt aan De Geniedijk Haarlemmermeer, een 12 kilometer lange aarden dijk die dwars door de Haarlemmermeer loopt en werd aangelegd tussen 1888 en 1903. De dijk maakte het mogelijk het zuidelijke deel van de Haarlemmermeer onder water te zetten (inunderen) en het noordelijke deel droog te houden. In 1963 werd de militaire status van dit verdedigingswerk opgeheven.
Ook loopt er een recreatieroute langs het groene, natuurlijke lint dwars door dit verstedelijkte gebied.